کتێبی خوێندنی کیمیا باس لەو ماددە و ماددانە دەکات کە ژینگەکەمان پێکدەهێنن. هەروەها لە کاتی پۆلەکانی کیمیا دەناسێنرێ کە چۆن ماددە و مادەکان هەڵسوکەوت دەکەن (= کارلێک دەکەن، دژکردەوە) کاتێک بەرکەوتنیان لەگەڵ ماددە یان مادەکانی تردا دەبێت یان کاتێک بارودۆخەکان دەگۆڕدرێن. بۆیە دەقەکان چەندین ناوی ماددەکان (ماکەکان) و وەسفی کاردانەوەی ئەوان (هەڵسوکەوتی مادەکان، زیچ) لەخۆدەگرن.
